Werkwijze

Er zijn veel verschillende manieren om een gebit te behandelen en voor iedereen kan een andere werkwijze prettig zijn. Door de jaren heen heb ik op verschillende manieren gewerkt en ben ik gekomen tot de huidige methode. Deze zal ik hieronder nader toelichten.

 

Elektrisch versus handmatig

Tijdens mijn eerste cursus gebitsverzorging heb ik leren werken zonder elektrische apparatuur. Het is dan echter zeer lastig om een goed resultaat te bereiken omdat je ten eerste vijlen nodig hebt van goede kwaliteit (scherp) en met bepaalde bochten erin om overal bij te kunnen. Ook is het lastiger om grote afwijkingen te corrigeren omdat je nu eenmaal minder snel een bepaalde hoeveelheid van de kiezen afhaalt dan met elektrische apparatuur. Ook is het met handmatig vijlen (en zonder verdoving haast onmogelijk) een grote uitdaging om de achterste kiezen goed te bereiken en goed aan alle kanten af te ronden. De koppen van elektrische vijlen zijn anders gevormd waardoor je er makkelijker bij kunt komen. Een nadeel van elektrisch vijlen is dat het warmer wordt dan handmatig, maar als je goede apparatuur gebruikt en weet wat je doet (bijvoorbeeld niet te lang achter elkaar 1 kies vijlen), dan levert dat geen problemen op. Omdat je een beter resultaat kunt krijgen met elektrisch vijlen en nauwkeuriger alleen op bepaalde plekken kunt werken,gebruik ik deze methode.

Op deze foto kijk je over mijn schouder mee in de mond van het paard. Hier zie je hoe ik de voorste kies extra afrond. Dit doe ik zodat het niet pijnlijk is voor het paard als er zacht weefsel, zoals de tong of de wang, tussen het bit en de kies komt. De afronding wordt ook wel een 'bitseat' genoemd.

 

Sedatie

Ten eerste is het belangrijk dat het paard gesedeerd (= roesje = verdoofd) wordt. Het paard blijft hierbij staan, maar wordt slaperig en laat makkelijker dingen toe. Er zijn ook paarden die zo braaf zijn dat ze zonder verdoving behandeld kunnen worden, maar meestal zijn ze het dan na een kwartier zat en beginnen ze onrustig te worden, terwijl de behandeling dan nog lang niet klaar is. Voor het paard is het dan ook fijner als hij/zij de behandeling gelaten toelaat. Ook voor zowel eigenaar als behandelaar is het prettiger dat het paard stil staat. 

Daarnaast is de sedatie van belang bij de afwerking. Tijdens de behandeling worden eerst met de mondsperder (= een klem in de mond die ervoor zorgt dat het paard de mond niet dicht kan doen) de grote afwijkingen gecorrigeerd. Het is echter zeer belangrijk dat de boven- en onderkiezen ook na de behandeling goed op elkaar passen en dat de druk zoveel mogelijk gelijk verdeeld is over alle kiezen. Om dit te controleren/bijwerken is het nodig het gebit zonder mondsperder te bekijken. Een paard zonder verdoving zal echter altijd ofwel de kaken stijf op elkaar houden ofwel de mond steeds opendoen. En dat terwijl het essentieel is om de kiezen op elkaar te zetten en langzaam heen en weer te schuiven om te testen of dit soepel gaat terwijl er gekeken wordt naar de drukverdeling.

Een verdoving kan op 2 manieren gegeven worden: met een pasta in de mond of met een spuit in het bloed. Een pasta in de mond heeft al snel drie kwartier inwerktijd en kan niet makkelijk nagedoseerd worden. Een spuit in het bloed werkt vrijwel direct en er kan heel makkelijk een beetje bij gegeven worden als de dosering onvoldoende blijkt. Ik zeg altijd 'ik spuit liever 3 keer een beetje dan 1 keer te veel'. Om een verdoving in het bloed te geven, moet je dierenarts zijn (of paraveterinair onder toezicht van een dierenarts). Er zijn niet-dierenartsen die in het bloed verdoven, maar zij hebben niet de medicijnen om in te grijpen als het mis gaat en ze zijn daar ook niet voor verzekerd. 

 

Halster

Als het paard verdoofd is, wordt het hoofd zwaar. Als dit omlaag hangt, is het erg lastig om te behandelen. Vroeger liet ik de eigenaar het hoofd omhoog houden door dit op zijn/haar schouder te laten rusten. Dit wordt echter erg zwaar voor de degene die het paard vasthoudt en het is moeilijk om het hoofd op een andere hoogte vast te houden. Er zijn mensen die een hoofdsteun onder het hoofd plaatsen. Vaak moet deze echter ook met de hand of een voet op zijn plek gehouden worden. Ik (en velen met mij) maak gebruik van een speciaal halster. Dit halster hangt met een touw ergens aan (bijvoorbeeld aan de rail waar de boxdeur in schuift). Door het touw langer of korter te maken, is het makkelijk om het hoofd op elke gewenste hoogte te hangen. Het halster heeft een metalen versteviging onder de kin waardoor het aan de zijkanten niet tegen de wangen hangt en je dus als tandarts alle ruimte hebt om te werken.

 


Tijdens de behandeling wordt de mond ook regelmatig gespoeld met water.

 

Uitleg

Persoonlijk vind ik het altijd leuk om aan de eigenaar uit te leggen wat er te zien/voelen is in de mond en wat er anders/beter kan. Als de eigenaar dat wil, laat ik hem/haar voor en na de behandeling kijken en voelen zodat ze weten wat er gedaan is en waarom. Als een eigenaar dit echter niet wil, is het ook goed. Uiteraard is het ook mogelijk om tijdens de behandeling mee te kijken, al is het soms lastig om te zien wat er precies in de mond gebeurt.

 

Benodigdheden

Wat ik nodig heb om uw paard te kunnen behandelen:

- een plek om het halster aan op te hangen; dit kan bijvoorbeeld een balk zijn of de rail waar de staldeur in schuift. Deze moet niet te laag zijn. Ook is het prettig om binnen of overdekt te kunnen werken bij bepaalde weersomstandigheden zoals wind en regen.

- stroom: omdat ik met elektrische apparatuur werk, heb ik stroom nodig. 

- water: om de mond te spoelen en de apparatuur schoon te maken. In de winter is het prettig als dit water niet ijskoud is, vaak biedt de waterkoker op stal al uitkomst.

 

Na de behandeling

Uw paard mag de eerste 2 uur na het toedienen van de verdoving niet eten. Dit heeft niet met de gebitsbehandeling zelf te maken, maar met het feit dat het paard zich zou kunnen verslikken door de verdoving. Zodra het paard weer goed wakker is, mag het weer eten. Een enkel paard moet even 'wennen' (vergelijk het met een nieuwe vulling), maar de meeste paarden zullen meteen weer goed eten.